Jednym z najważniejszych czynników współdziałających w powstawaniu wypadków drogowych jest nieodpowiednia w danym przypadku gotowość i szybkość reakcji.
Uczestnictwo w ruchu drogowym nie jest działaniem indywidualnym, lecz współdziałaniem, przy którym większe znaczenie – ze względu na bezpieczeństwo jazdy – ma umiejętność odpowiedniego, wczesnego przystosowania swego zachowania do zachowania innych uczestników ruchu.
Na czas reakcji składają się:
• czas odbioru bodźca
• percepcja (czas przyjęcia do świadomości)
• identyfikacja (określenie)
• reakcja.

Istotne znaczenie w trakcie prowadzenia samochodu ma proces przewidywania rozwoju wydarzeń i przygotowania do reakcji. Klasyczną wartością, jaką w przeciętnych warunkach drogowych przyjęto dla kierowców jest jedna sekunda.
Należy również zwrócić uwagę, iż nie tylko sam czas reakcji na bodźce jest niezbędnym warunkiem bezpiecznej jazdy. Refleks kierowcy musi być rozpatrywany zarówno pod względem przeciętnego czasu reakcji (średnia arytmetyczna czasów mierzona w warunkach laboratoryjnych z określonej serii reakcji na określony bodziec) jak i jako tzw. stałość reakcji. Owa stałość reakcji jest czynnikiem niezbędnym przy sumarycznej ocenie gotowości kierowcy do działania w zaskakujących go sytuacjach.
Na „stałość reakcji” składa się różnica pomiędzy najdłuższym a najkrótszym czasem reakcji na dany bodziec. Im ta różnica jest większa, tym kierowca jest bardziej niebezpieczny na drodze, jego reakcje są nierówne, raz błyskawiczne i często wtedy być może niewłaściwe, a raz zwolnione i przedłużone, a więc w obu przypadkach potencjalnie niebezpieczne w skutkach. Mierzenie czasów reakcji przeprowadzane w pracowniach psychologicznych jest bardzo dobrym sposobem określenia tej funkcji. Badania tego nie można zastąpić np. badaniem neurologicznym odruchów.

dr Jadwiga Bąk